lundi 9 juin 2014

=Qytetrimi i vjetër Europian i Vinçes=

Akullnanjat në Ballkan...
-15 000 deri -8000 para krishti, pas shkrirjes se Akullnajave fillojne te vijne migracionet e para nga Lindja dhe Veriu, siper Danubit...


 Popujt Azianikë:

Aziatikët ndahën në dy degë mjerishtë që nuk e dijmi se gjuhët e tyre a ishin të njejtes familje apo jo.
Popujt e veriut të Azisë janë stergjyshêrit e popujve tê gjuhës eusakaro-kaukaziane, nga rrjedhin gjuhët Baske, Gjeorgiane dhe Qerkeze.

Ndërsa popujt Aziatikë të jugut; Pellazgët që flisnin këtë gjuhê të ketij populli që tani ka humbur, ku ishin të shperndarë në kohën e Neolitit deri në Lindjen e Afërme, si dhe në Europë duke sjellur me vete tekniken e Agrikultures, të blegtorisë deh keramikës.

Qytetrimet Aziatike ishin në ngritje të madhe të zhvillimit ku Pellazgët e Kretës dhe t'Anatolisë kishin shpikur një shkrim mirëpo u zhduken nga invadimet Pontike.

Natufianët:

Natufianët janë stergjyshërit e të gjithë popujve aziatikë qê u shfaqen në Neolitikë. E kanë vijuar një evolucion të gjatë në këto vende që nga Paleolitiki.

Pishtarin e ketij civilizimi e merr një fis nga veriu, Myrejbetienët, qëkrijuan agrikulturen e parë.
Mirëpo dal nga dale këtë civilizim e zëvendëson populli Natufian.

Myrejbetienët;

Asianiket Myrebejtienê janê njê degë e Natufianëve.

Mlekët:

Civilizimi më i vjetër i njohur deri më sot tek popujt e Mlekëve është civilizimi i Zarzienëve, -10 000 para krishti, pastaj Mlekasët ndahen në dy degë; njëra në jug të liqenit të Vanit(Armani) dhe tjetra degë në jug të liqenit Urmia.

Rreth -6700 para krishti njihen kultivatoret e dhive dhe te deleve, nga Hati edhe këta Myrejbetienë.

Në Miliennumin e II-të para Krishti, nën influencen e Sumerëve, Elamitêt që ishin edhe keta popull Mlekas perendimor, çpikin një sistem tê shkrimit dhe që e perhapin deri në Iranin perendimor. Për t'iu ikur sulmeve indo europiane Ariane dhe Indus, disa fise leshuan vendin e quajtur Kopet Dagh dhe shojnë në Afganistanë.

Kah fundi i Milenumit të II-të Indo Europianët Arianë dhe Indus e pushtojnë Iranin dhe Afganistanin ku dhe sjellin bronxin.

Triaaletienët Hatis:

Asianikêt Hatti janë një degë e trialetienëve, proto Kaukazianëve, te cilët rreth -7200 deri -7000 para krishti perhapin kulturen e grurit dhe të tërrshërës, fillojnë të ndertojnê shtepi katrore kah lindja dhe perparojnë kah lindja në Anatolinë qëndrore, ku pastaj rreth b-5000 apo deri -4500 para krishti azianikët Pellazgë të Kan Hasanit II si dhe të Bejkesultanit do ta pushtojnë Anatolinë jugore, duke i shtyer Trialetienët Hattis kah veriu. Më vonë kur Indo Europianët nezitë formojnë një perandori nê Anatolinë qëndrore, marrin emrin Hittitë, nê pekujtim të popullit të mundur tê këtij vendi, Hatis.

Seskelët:

Seskelët ishin më siguri një degë e azianikëve trialetienë, të ardhur nga Haçilari i Anatolisë për tu vëndosur në Greqi. Seskelienët mundën rreth vitit -4400 para krishti nga Pellazgët ku i kemi gjetur shenjat e fshatrave të tyre të djegura. Një pjesë e Seskilienëve instalohët në Italinë jugore rreth vitit -3800 deri -3200 para krishti të cilët më vonë edhe këtu pushtohën nga Pellazgët Diminienë të ardhur nga Greqia.

Amukianët:

Pellazgët Amukianë rrjedhin nga Myrebetienët perendimor, të cilët rreth -4500 deri -4100 para Krishti pellazgët Amukianët bien nën sundimin e Halafienëve dhe pastaj të Sumerianëve të El Eubeid perveq të atyre qe shkuan dhe u perzien më Semitët e Izraelit, për të formuar civilizimin ghashulianë të qypave të zinjë të ilustruar.

Ky qytetrim do të shkatrrrohet pastaj nga Semitët barinjë Kananeenë të ardhur nga shkretira e Arabisë dhe i tërë regjioni u gjëndê nê nomadizëm.

Pellazgët Diminianë:

Azianikë të ardhur nga Kan Hasan dhe Bejçesultan në Anatolinë e jugut, rreth 4400 para krishti, dhe vëndosen në Greqi.

Invadimi i Italisë së jugut, kultura e Serra Alto me qypa spirale, dhe pastaj Indo Europianët nga veriu i Greqisë e shkatrrojnë këtë civilizim.

Kardiatët;

Kardiotët, që bënin qypa më vija të pjerrta, janë një degë e ndarë nga proto Seskelienët, të cilët e formuan kulturen e Mogulicës në veri të Greqisë, në Shqipëri dhe Serbinë aktuale.

Pasi që ia arriten të bëhën edhe lundrues, kulturen e tyre e hasim në Mesdheun meridional sipas kultures së qypave kardiale, me vija të pjerrta rreth -5100 para krishti ku i gjejmi edhe në jug tê Italisë rreth 4900 para krishti.
Njihet tek këta popuj kultura e Guadonës, pasi që bënin shtëpiza të rrumbullakta tani i bënin katrore. nga druri dhe llaçi mê bykë.

Pas një kohe ndahen ne disa rrema;

Adriatët-Dinarikët, Tirrenianët dhe Franko-Iberikët.

Starçevienët:para Vinçiane...(këta terma janë shkencorë ngase aty nä ato vende te kështuquajtura Starçevo dhe Vinça janê gjetur gjurmë te vendbanimeve te hershme)

Starçevienët, mori emrin kjo kultur nga një vendbanim i lashtë afer Novi Sadit, janë dega e siperme e Seskelëve, si ata tê ardhur nga Anatolia që jetonin në shtëpia katrore nga llaçi. Kur këta vendosen në Europë rreth 6000 deri -5000 para krishti, duket se i kishin asimiluar popujt e vjetër vendas; popujt e Lepenski Vir të cilët adhuronin perendinë në form të peshkut.

Te gjitha këto kultura shkatrrohën me invadimin e Pellazgëve rreth -4400 para krishti.

Kardio Adriatët:

Adriatët janë një degë e kardienëve të cilët rreth 4000 para krishti një pjes e ktyre Adriatëve të shtyr nga Pellazgët lengilienë dhe rubaneve( kultures se qypave me pshtjella) Adriatët pushtojnë Italinë e veriut ku pastaj keta shtyhen në lindje nga populli Lagozza, të ardhur nga Franca rreth 3200 deri 2500 para krishti. Më vonë keta popuj bien nën sundimin e Indo Europianëve proto latinëve të Remedellos dhe të Rinaldonës, fise Ballkanike të Vuçedolit.

Kronologjia parahistorike:

Nga -10 000 deri -2000 para Krishti

Periudha -8 300 Para Krishti

Në Europë pasi terhiqen Akullnajat, shpalosen zona të mëdhaja në ultësira e lugina të vershueshme ku flora dhe fauna gjejnë një lulzim të volitshëm ku edhe banorët e kanë patur shumë më lehtë qe të furnizohëshin me ketë begati.

-7500 Para Krishti

Ngritja e ujërave bëjnë ndarjen e kontinentit të Europes nga ishulli i Britanisë së Madhe.

-7150 Para Krishti

Prej -13 000 para Krishti kur në këtë kohë Deti i Zi ishte një Liqe i madh i cili gradualishtë thahej e që ishte 100 metra nën nivelin e Mesdheut njashtu si sot që është Deti i Vdekur mirëpo kah fundi i epokes së shkrirjes së akullnajave niveli i ujit ngritet për 120 metra dhe në vitin 5650 para Krishti deti Mesdhe u zgjërua dhe kaperceu pragun e grykes së Bosforit, këshqe mbrenda dy vite liqeni u egalizua me detin Medhe.

Në Laponië, në veri të Suedisë, grupe te njerëzve gjuetar dalin në siperfaqe te ardhur nga Lindja, perendimi dhe Jugu.

-6500 para Krishti:

Në Afrikën e Veriut dhe Sahara bëhën dresimet e kafshëve shtëpiake nga banoret vêndas.

Në Milienumin e IV-të para Krishti, në Europen qendrore fillon epoka e kultures së Lepenski Vir, në te dy anët e Danubit, tek gryka e portave te hekurta, në një fshat më nja 100 njerëz në 22 shtëpi.

Në Kretë në vendin e quajtur Knosos zhvillohet një qender Neolitike.

-5 200 Para Krishti, agrikultorët e parë paraqiten në Europë dhe perhapen në drejtim të Holandes.

Ata prodhojnë një keramik karakteristike dekorative më shpulla të prera.

-4500 para Krishti në Europen lindore zhvillohet teknika e bakrit të shkrirë në kalllupe qe shkrihej nê një temperatur të lartë nga rrëshiqi.

Paraqiten sepultura të pasura, sidomos ato në Varna në Bullgari, ku ne varreza shohim detaje tjera prestigjioze.

-4500 para Krishti ketu në Varna Bullgari, paraqitet një civilizim misterioz, pra ky civilizim shtrihej brigjeve të liqenit afër Detit të Zi, afër Varnes, ku ky civilizim njohi në zhvillim të lartë, të pa parë për epoken.

Së pari gjejmi ketu qypa të mrekullueshëm, idol nga ashti e guri si dhe vegla nga bakri. Pastaj një kilometer më tej jo largë Varnës, për herë tê parë janë punuar gjesende prej ari, më te vjetrat te zbuluara deri më sot.

Keto objekte janë punuar Në mes të 4600 para krishti e 4200, në brigjet detit tê Zi, shumë kohë para Piramidave të Egjiptasëve dhe civilizimit të Mesopotamisë,Shumica e ktyre varrezave janê te paisura mê diademe tê pasuar nga ari dhe gjesende tjera dekorative, rruza të persosura si dhe maje të shtizave nga bakri si dhe keramika mjaftë bukur tê dekoruara. Janêë gjetur edhe guaca tê detit, çka tregonse ka patur marrdhenje tregtare me onat e jugut te Mesdheut.

Në regjionin e poshtëm të Danubit, shtazet pêr terhjekjen e pendes për të lavruar janë gjetur në shumë vende.

Poashtu në Rudna Glava është gjetur miniera e parë e bakri në botë.

-3800 para Krishti, fshatrat e parê të fortifikuara në Europen perendimore,

-3650 para Kriishti, në Rusi janë gjetur në varreza funerare karrocat e para tê terhequra nga kiet.

Në Milienumin e II-të ngriten monumentet megalitike te Karnakut në perendim të Francës.

-3200 para krishti në Hungari hasim karrocen e bujqëve.

-3500 Para Krishti,

Vala e parë e Indo Europianëve në Skandinavië.

-2900 Para Krishti,

Njohim Mikenen dhe Trojën.

Migracionet karriane në Qipro

Invazioni i një populli Anatolien në kretë, qe e bêjnê të njohur civilizimin Minoenë. Ishte nje popull paqêsor deh i fuqishëm.

-2800 para krishti, fillon ndertimi i Stonhengjit në Angli.

Në Greqi fillon qytetrimi Egjeenë, Kadmeenë më origjinë Fenikase që installohën në Beosië.

Perpunuar sipas "Prehistoire d'Europe" nga Dardan Leka për Rilindjen=Ilire=shqiptare=

Burimi http://www.hist-europe.fr/Prehistoire

==========================================
Qytetrimi i vjetër  Europian i Vinçes Nga: PhilipCoppens: Europa e vjetër

Burimi: http://www.philipcoppens.com/

Para qytetrimit Sumerë, qytetrimit të Kretës apo Maltës, ishte "Europa e vjetër", apo kultura e Vinçes, një harresë mbi të gjitha se sa një zhdukje e civilizimit që është origjina e vertetë e shumicës së civilizimeve tona te lashta.

Para qytetrimit Sumerë, qytetrimit të Kretës apo Maltës, ishte "Evropa e vjetër", apo kultura e Vinçes, një harresë mbi të gjitha se sa një zhdukje e civilizimit që është origjina e vertetë e shumicës së civilizimeve tona te lashta.

Ka civilizime të humbura dhe civilizime të harruara.

Që nga 6 mivjeçari deri tek mijëvjeçari 3-të para krishti, qytetrimi i ashtu-quajtur "kultura e Vinçës" që shtrihët disa kilometra përgjatë Danubit, në vendin që është tani Serbia, Rumania, Bullgaria dhe Republika e Maqedonisë që lanë gjurmë kudo në Ballkan, si dhe pjesë e tjera të Evropës Qendrore dhe Azinë e Vogël, dhe madje edhe në Evropën Perëndimore.

Pak, ose fare nuk kanë dëgjuar deri sot për këtë kulturë, por kanë par disa objekte të kësaj kulture. Për disa, keto janë të ngjajshme më statujat famëkeqe te gjetura në Sumeri, Mezopotami, ku autorë të tillë si Zecharia Sitchin kanë etiketuar si statuja "të huaja", jashtëtoksore, duke parë se forma e këtyre krijesave të çuditshme nuk mund të konsiderohen si rrjedh tipike e njeriut.

Pra, pse është fshehur apo janë parë vetëm nga pakë studiues keto statueja ?

Personi më përgjegjës për izolimin e kulturës Vinçes ishte autoriteti i të madhit Vere Gordon Childe (1892-1957). Ai ishte një sintetizues i gjetjeve të ndryshme arkeologjike dhe u përpoq për të krijuar një kornizë që përfshin çdo gjë për të krijuar një grup si "Revolucioni neolitikut" dhe "Revolucioni urban". Në përmbledhje të tij, ai e pa kulturën Vinçes si një pajisje kulturore i ndikuar më forcat më te "civilizuara".

Pra nga pozicioni i tij dogmatik dhe me ndikime të ndryshme, kultura e Vinçës ka marrë pak vëmendje nga studiuesit. Fillimisht, interes në shenjat e gjetura në qeramikë ka gjeneruar interes në disa qarqe akademike, por të vyshkura tani prej udhzimeve nga Childes.

Interesi u rigjallë në vitet 1960 (pas vdekjes së Childe), kryesisht për shkak të një zbulim të ri të bërë në 1961 nga Dr N. Vlassa, gjatë gërmimit në rrnojat e Transilvanisë në tartarië, pjesë e kulturës Vinçës. Në mesin e sendeve të ndryshme gjetën edhe tre pllaka argjilore, të cilat ai i ka analizuar me metodën e radiokarbonit, qe ishte metoda më e re për analizimin e vjetërsisë. keto pllaka nga argjila u kthyen me keto rezultate; janë të vjetra 4000 vite para Krishtit ! Mirëpo filloi kritika mënjëherë; Kritikët e metodologjisë së re për të argumentuar këtë vjetersi më anen e Radiokarbonit ata thanë se ky rezultat është i gabuar !

Si mund të jetë ky shkrim aqë i vjetër?

Tradicionalisht, vendëbanimi sumerianë në Uruk ishte e datuar për 3500-3200 para Krishtit, kurse Zbulimi i Dr. Vlashes ishte fillimisht një konfirmim më tej se "kultura e Vinçes" kishte ngjashmëri të fortë me kulturen Sumere. Të gjithë ranë dakord se Sumerët kishin ndikuar në kulturën e Vinçes (dhe vendin e quajtur Tartari), e cila është caktuar një datë e perafert rreth 2900-2600 para krishti, sipas kesaj metodologjiie tradicionale krahasuese, e cila mbështet në logjikën e arkeologëve, në vend se t'iu zbatoheshin provave të forta shkencore).

Por, nëse rezultatet e karbonit do ishin të saktëta pêr këtë zbulim në Tartari qe datojnë 4000 vite para krishtit, që do të thoshte se kultura e Vinçes ishte më e vjetër se Sumere ose Sumerët ishin të paktën një Mijëvjeçar më shumë se arkeologët e kishin marrë më parë këtë datim si më të vjetrin në botë.

Gjithsesi, në këtë rast, ose arkeologjia do të jetë në një gjendje të druajtje të plotë dhe se arkeologët të gjitha ose një pjesë e tyre do të jen në drejtime të gabuara deri me tani. Këtu; Kjo ishte Arsyeja pse Radiokarboni u sulmua, në vend që thjesht te shqyrtoheshin idetë e gabuara.

Nuk ka asnjë debat në lidhje me të: objektet e kulturës së Vinçës dhe të Sumerëve janë shumë të ngjajshme. Dhe kjo nuk është vetëm duke u nisur nga qeramika dhe objekte tjera: ata ndajnë një shkrim që duket shumë i ngjashëm. Në fakt, pak interes është shfaqur për kulturën e Vinçes para 1960-tes, e tera sillej rreth ketij mbishkrimi. Zbulimi i Vlashes dukej vetëm se konfirmonte këtë përfundim, ai gjithashtu një herë tha se shkrimi i gjetur ka qenë i ndikuar nga Lindja e Mesme.

Te gjithë pra, përfshirë edhe Sinclair Hood dhe Adam Falkenstein, ranë dakord që të dy shkrimet janë të lidhura mes tyre, mirëpo Hood pa një lidhje tjetër, me të Kretës.

Së fundi, dijetari hungarez Janosh Makkay tha se "origjina e piktogrameve të Tartarisë janë më origjinë Mesopotamiane dhe nuk ka dyshim."

Por kur kultura e Vinçes paraprihet papritur nga kultura Sumere, kjo tezë nuk mund të ruhet, sepse e gjithë korniza arkeologjike do të prishej, të vendosura kryesisht nga Çajld dhe kolegët e tij.

Kështu që tani që të dy mbishkrimet e Tartarisë studiohen si të pavarur nga ato Sumere.

Sigurisht, ne duhet të pyesim veten nëse kjo është vetëm një përpjekje tjetër për të ruajtur reputacionin dhe në qoftë se në dekadat e ardhshme, pozita në fund do të kthehet, që do të thotë se kultura e Vinçes është me të vërtetë origjina e civilizimit Sumerian, nje sugjerim i tillë do ishte teper i shpejtë për momentin.

Edhe njëhere te pyesim veten: Cila është kultura e Vinçës?

Në vitin 1908, ketu në këtë fshat të vogël buz Danubit më emrin Vinça, që gjinet 14 kilometra nga Beogradi, u zbuluan vendbanime më të rëndësishme prehistorike të neolitikut në Evropë. Zbulimi u bë nga një ekip i kryesuar nga Z. Miloje Vasiç, i cili dilte nga shkolla e parë e arkeologëve në Serbi.

Vinça është gërmuar në mes të 1918 dhe 1934 dhe është shpallur si një qytetërim në vet: një qytetërim iharruar, ku Marija Gimbutas e quajti më vonë "Evropa e vjetër".

Që në fillim të mijëvjeçarit të 6 para krishtit, tre milenar para dinastisë Egjiptiane, kultura e Vinçës ishte tashmë një qytetërim autentik.

Po, pra ishte një qytetërim i përbërë nga shtëpi, qytet tipik me shtepi komplekse me dhoma arkitektonike, ndërtuar prej druri që ishin mbuluar në baltë. keto shtëpi përgjatë rrugëve, e bëjnë qytetrimin parë të Vinçes në Evropë, por edhe më i vjetër se sa qytetet e Mesopotamisë dhe Egjiptit. Dhe qyteti i Vinçes në vetvete ishte një nga disa qytete, me të tjerët si Potporanj, Selevaçi, dhe Ploçnik Predionica etj...

Maria Gimbutas arriti në përfundimin se "në mijëvjeçarin e katert dhe fillimi i pestë, në Evropën Qendrore dhe Lindore, evropianët e Vjetër kishin qytete me dendësi popullsie të lartë, kishin banesa e tempuj shumë-katëshe , kishin një shkrim të shenjtë, shtëpitë e medhaja me katër apo pesë dhoma te mveshura mê poçari profesionale si objekte prej bakrit dhe arit, artizanët prodhonin një sërë të produkteve të sofistikuara. Një rrjet e rrugëve tregtare kishte ekzistuar që artikujt e prodhura si qelqi i vullkanit, obsideni mermeri, bakri, kripa, që qarkullonin permes kesaj rrugës më qindra kilometra të gjatë. "

Gjithçka mbi "Evropen e vjetër" është në fakt më shumë se në çdo vend tjetër si edhe në Lindjen e Mesme.

Ti kthehemi shkrimit te tyre.

Gimbutas kishte një të shkojnë në duke u përpjekur për të përkthyer dhe ai e quajti "gjuha e perëndeshë." Ajo e bazon punën e saj në atë të Shan Winn, i cili përfundoi katalogun më të madh të shenjave të Vinçës deri më sot. Kjo zvogëlon numrin e shenjave në 210, duke treguar se shumica e shenjave janë të përbërë nga vija e drejtë dhe janë të drejtë në formë. Vetëm një pakicë kishte linja të lakuara, te cilat ndoshta ishin shenuar për shkak të vështirësisë së kurbës së skulpturës në sipërfaqe nga balta. Në një përmbledhje të fundit, ajo arriti në përfundimin se të gjitha shenjat e Vinçës që u gjetën janë të bazuara në pesë shenjat kryesore:

- Një vijë të drejtë;
- Dy linja që ndërpriten në qendër;
- Dy linjat që ndërpriten në një fund;
- Një pikë;
- Një linjë e lakuar.

Winn, megjithatë, nuk ka përfshirë këtë shkrim, pasi edhe shembujt më komplekse nuk ishin tekste, dhe është emërtuar kështu më emrin si; "para-shkrim", edhe pse më vonë, thotë Gimbutas, ishte me të vërtetë "një shkrim". Megjithatë, të gjithë janë dakord se teksti i shkruar ishte shumë i shkurtër në gjatësi me një histori apo një llogari të një ngjarje historike.

Çfarë do thotë kjo ?

Në Sumer, zhvillimi i shkrimit mbështetët mbi faktorët ekonomikë, të cilat kërkonin "mbajtjen llogarive". Për kulturën e Vinçës, origjina e shenjave të tilla te gjetura deri më sot tregojnë njohuri rreth rrjedhimit te konsideratatave fetare dhe jo praktike. Me pak fjalë, vija të gjata te ktyre shenjave tregon se behej fjalë për ndonjë lloj formule magjike.

Kultura e Vinçes na mëson se,  këtu ishin te njohura edhe mineralet. Mendohej deri vonë se minieralet ishin të njohura, jo të para-4000 vite para krishti, edhe pse në vitet e fundit, shembuj tjerë kanë treguar se ishin të njohura edhe para 7000 vjete, keto u zbuluan në minieren e bakrit në Rudna Glava, 140 km në lindje të Beogradit, është të paktën 7000 vjet dhe kishte puset vertikale, të thella deri njëzet metra dhe në kohën e zbulimit të kesaj miniere ishte përsëri shumë e diskutueshme kjo egzistenc e miniere aqë të vjetër.

Një dritë e re ka lindur së fundi në "Europen e vjetër", në nëntor 2007, kur u njoftua se gërmimet në një vendbanim të lashtë në jug të Serbisë kishte zbuluar praninë e një furre të përdorura për shkrirjen e metaleve. Furrë e kishte mjete në atë: një daltë dhe çekan bakrit me dy koka dhe sëpatë. Më e rëndësishmja, disa objekte metalike të cilat janë bërë këtu, u gjetën në vend.

Gërmimet kanë zbuluar edhe një seri e statujave. Arkeologu Julka Kuzmanoviç-Cvetkoviq theksoi se "sipas figurines kemi gjetur, gra të reja u veshur bukur, si vajzat e sotme në krye të shkurtër dhe funde mini, dhe të veshur rrathë rreth armët e tyre. "

Fis që kanë jetuar në mes të anonim 5400 dhe 4700 para erës sonë në vendin e 120-hektarësh në atë që është tani e di Plocnik tregti, artizanale, artit dhe metalurgjisë. Gërmimet gjithashtu siguroi një kuptim më të mirë të vjetër Evropa: për shembull, në afërsi të vendbanimit, një termike mund të jetë dëshmi e spa vjetër në Evropë. Homes për soba dhe kishte vrima të veçanta për plehra, ndërsa të vdekurit u varrosën në një varrezë të rregullt. Njerëzit flinin në Mats leshi dhe lesh, bëri rroba të, liri, leshi dhe lëkurë, dhe të kafshëve të mbajtura. Komuniteti ishte gjithashtu veçanërisht dua të objekteve të fëmijëve që ishin gjetur lodra përfshirë të tilla si kafshët dhe trondit nga balta, dhe të vogla, pots projektuar clumsily bërë sa duket nga fëmijët në pushimin.

Një dritë e re ka shkelqyer së fundi në "Europen e vjetër", në nëntor 2007, kur u njoftua se gërmimet në një vendbanim të lashtë në jug të Serbisë kishin zbuluar praninë e një furre të përdorur për shkrirjen e metaleve. Në këtë furrë janë gjetur mjete të ndryshme: një daltë dhe çekan prej bakrit me dy koka dhe një sëpatë. Më e rëndësishmja është se keto objekte metalike te gjthat janë bërë këtu në këtë furrë.

Gërmimet kanë zbuluar edhe një seri të madhe të statujave. Arkeologu Julka Kuzmanoviç-Cvetkoviq theksoi se "sipas figurinave, kemi gjetur gra të reja te veshura bukur, si vajzat e sotme që mbajnë mini-funde, dhe më bylyzykë në krahët e tyre.

Fisi i kësaj kolonie të panjohur që kanë jetuar në mes të 5400 dhe 4700 para erës sonë në një siperfaqe prej më se 120-hektarësh në atë që është zbuluar deri më tani në Ploçnikë, e njihnin tregtinë artizanale artin dhe metalurgjinë. Gërmimet gjithashtu siguroi në një kuptim më të mirë të Evropes së lashtë: për shembull, në afërsi të vendbanimit, është zbuluar burim termal, mund të jetë dëshmi e një stacioni termal më të vjetër në Evropë. Shtepit ishin të pajisura më stufa dhe kishte vrima të veçanta për plehra, ndërsa të vdekurit i varrosnin në një varrezë të rregullt. Njerëzit flinin në dyshek të bërë prej leshit të deleve, bënin dhe veshjet tjera, rroba nga lini si dhe nga lëkura të kafshëve të mbajtura. Komuniteti ishte gjithashtu veçanërisht i pasionuar pas objekteve të fëmijëve, janë gjetur lodra të tilla ku reprezentonin kafshë të vogla të punuara nga balta, projektuar ndoshta nga fëmijët në pushimore të tyre ?

Ketu pra shohim vetëm këta dy shembuj të cilat deshmojnë pêr civilizimin e lashtë mijvjeçar të Evropës së Vjetër mijëra vjet përpara civilizimeve te fqinjëve të saj. Pra, Evropa e vjetër është një kulturë e harruar, ashtu si dhe e ka thënë Richard Rudgeley: "Evropa e vjetër ishte paraardhëse e zhvillimit kulturor dhe shkalles së një civilizimit të persosur në lashtësi, në vend se të ishte humbur në valët me ndonjë ngjarje kataklizmike apo gjeologjike, ky civilizim humbi nga valët e fiseve pushtuese te ardhura nga Lindja. Rudgeley argumenton më tej se kur përballemi me "pamjet e papritura të civilizimit të Sumerëve dhe gjetkë, ai thotê se ne nuk duhet të shikojmë tek qytetërimet jashtë toksore apo Atlantët, por të një civilizimit të"Evropës së Vjetër", një civilizim të cilin bota duket se e ka injorua deri me sot, dhe ne vetëm mund te pyesim vetën pse ?

Qytetërimi Sumerianë ishte i përcaktuar në kultivimin e bimëve dhe në zbutjen e kafshëve shtepiake, njerëzit të cilët jetojnin një jetë të ulët në masa të mëdhaja, sidomos në fshatra apo qytete, me një lloj autoriteti qendror. Me këtë përkufizim të qytetërimit, është e qartë se ky qytetrim nuk ka filluar në Sumer, por në Evropën e Vjetër. Evropa e vjetër ishte një kulturë neolitike, e cila mvarej nga bujqësia dhe mbarështimit të kafshëve shtëpiake. Kafshët më të zakonshme në familje ishin bagëti, dhi edhe pse të vogla, si dhe delet dhe derrat kanë qenë gjithashtu të shumta. Ata kultivuan edhe lloje të grurit më pjellor nga parahistoria që kishte edhe një ekonomi të tregut: një tepricë të produkteve e ka çuar në rritjen e tregtisë me vendet fqinje, të cilat furnizohen xham vullkanik, kripë ose më gjë sedne dekorative.

Në fakt, ata nuk ishin me të vërtetë një " qytetrim neolitike" por ata ishin edhe më përpara kohës së tyre në rajonin e Bela Vodes dhe Rudna Glava në si dhe në shpellat natyrale, pra banorët e Vinçës erdhen në kontakt me minerale bakri që ata kishin filluar ti japin formen me zjarr, fillimisht vetëm për objekte dekorative (rruaza dhe rrathë). Ata ishin më tepër të "Epokës së Bronzit" se sa të "Epokes së Gurit" kur në të njëjten kohë, pjesa tjetër e Evropës dhe e Lindjes së Mesme, nuk ishte hy ende as në "Epokën e qytetërimit të Gurit."

Një shkencëtare, tashmë e njohur, Marija Gimbutas, theksoi rëndësinë e lashtësisë së kësaj Evropës së Vjetër, aq shumë sa që e konsideron atë europ të dikurshme të ketë shkuar shumë larg. Ajo interpreton se ky qytetërim i vjetër i Evropës si të Perendeshave, një koncept që ka marrur një jetë ne vete në industrinë moderne të Epokes së Re, e cila shtrihet përtej ktyre kufijve të saj. Gimbutas vetë mund të kishte imagjinuar. Bernard Wailes tha se si Gimbutas ishte "jashtëzakonisht e ditur, por jo edhe aq të mira në analizën kritike ... Ajo mbledh të gjitha të dhënat, atëherë hedhet në përfundim, pa ndonjë argument të ndërhyjës ... Shumica prej nesh kanë tendencë për të thëne; oh Perëndia ime, këtu vjenë Marija përsëri ". Por të gjithë janë dakord se themelet e saj janë të ngurta, dhe kjo është ajo që ne ndërtojmë.

Gimbutas e daton qytetërimin e Vjetër të Evropës para 6500 vitesh ose 3500-3200 para krishti. Mirëpo pastaj i tërë rajoni u muar nga pushtuesit Indo-evropianë. Vendasit mund të bënin dy gjëra: të qëndrojnë në vendin e tyre dhe të pajtohën nga mësuesit të ri, ose të emigrojnë në kërkim të tokave të reja. Duket se njerëzit e "Europes së vjetër" kanë zgjedhur: disa shkuan në kërkim të një strehë në jug, në brigjet e detit Egje, dhe më gjerë. Harald Haarmann ka identifikuar si përgjegjëje të rritjes së kulturës se ashtu-quajtur të Cyclades dhe Kretës, pra civilizimit Egjeanë ku kolonët e ri arrijtën rreth 3200 para krishti.

Sipas mendimit të Marija Gimbutas, dallimi në mes të Evropës së Vjetër dhe indo-evropianëve ishte më tepër se ardhja e një pushtuesi tjetër. Në interpretimet e saja, Evropa e Vjetër ishte paqësore, kurse Indo-Europianët ishin meshkuj dhe luftëtar.

Sot, nëpërmjet objekteve të kulturës së Vinçës hap dritaret e muzeve të ndryshme, si më qeramika te bukura, të një niveli artistik dhe teknologjik që nuk përputhet nga kulturat e tjera për mijëvjeçarët e epokes së Neolitit fare.. Besohet se shkrimi i tyre kishte lindur e të shkruhet si shenjtë. Ashtu si në Kretë, ata ishin një komb paqësor, pallatet e Kretës nuk ishin të një cilësije mbrojtëse por zbukurimi.

Objektet nga kultura e Vinçës tregojnë gjithashtu se kishin një jetë të thellë shpirtërore. Objektet e kultit të përfshira nga figurinat e shumta, si dhe mbi enët e flijimit, antropomorfe dhe enët zomorfike. Kur vrejmi se numri i ktyre enëve dhe figurinave më shumë se 1000, e tejkalon numrin e përgjithshëm të figurinave të gjetura në rajonin e Egjeut e të Greqisë, ne vetëm mund të pyesim veten pse Evropa e vjetër nuk është e njohur sa duhet sot?

Jeta u shfaq në këto objekte, si për të personifikuar ciklin e lindjes dhe vdekjes së natyrës, me dëshirën e njeriut për të marrë simpatinë për hir te natyrës apo për të qetësuar mbijetesën.

I njëjti gabim është bërë edhe në Maltë, ku statuja te lashta prej disa brezave që janë interpretuar si statuja të "Nëna mbretnesh" ndërsa mendimtarët alternative si Joseph Ellul vuri në dukje se nuk kishte asgjë në mënyrë specifike femërore në lidhje me këto statuja, ata treguan permes ktyr figurinave një hyjni, që mund të jetë mashkull apo femër. Kohët e fundit, pikëpamjet e Ellul janë ndarë edhe nga ekspertë të tjerë në Maltë, si Dr.Caroline Malone, e cila argumentoi se, teoria e tempujve Malteze ishte ngritur si pjesë e një e një kulture më vlera të adhurimit të perëndeshës së tyre. Sipas tij, shoqëria malteze prehistorike ka qenë relativisht e qëndrueshëme, i perkiste një komuniteti bujqësore, duke jetuar në një ishull më një popullsi intensive, ku festonin ciklet e jetës, ritet e kalimit të tranzicionit në mes të fazave të ndryshme të jetës së tyre si dhe ndarjes nga jeta dhe ringjalljes, fertilitetit, paraardhësit, të gjitha në një kontekst kozmologjik, edhe më shumë se tek Evropa e Vjetër në Vinça.

Rreth 3200 para krishti, si e cekem kulturën e Evropës së vjetër e kanë bartur në Egje dhe Kretë. Sot egjeenet konsiderohen si origjina e civilizimit Minoan, por në një dimension që disa dijetarë kanë përfshirë në shkrimet e tyre mbi Minoanët, në vend që të zgjedhnin se në Kretë ishte një tjetër " çendër e civilizimit, Gimbutas thotë se "civilizimi që lulëzoi në Evropën qendrore midis 6500 dhe 3500 para krishti dhe 1450 në Kretë, gëzonte një periudhë të gjatë të jetës së qetë pa ndërprerje." Motive të tilla si gjarpër, ndërthurur me zogjë, bletë dhe flutura, me model të veçantë të sëpatave të dyfishta, keto shenja ngjajshmerije mund të gjenden edhe në Evropën e vjetër si keto në Kretë. Por prova më e mirë është në të shkruarit e Evropës së vjetër dhe Lineari i njohur i Kretës.

Gjithashtu është e qartë se kontaktet mes Sumerëve dhe Evropës së Vjetër ka ekzistuar qysh në kohën e kulturës së Ubaidit, të Eridu, vend që frymëzoi aq Sitshin në formulimin e tij të teorisë Annunaki dhe identifikimin e këtyre statujave si "Nephilim=Nefillim. Kultura Ubaid është përafërsisht 4500 BC dhe se ne nuk duhet ndoshta të shkojmi aqë larg sa të arrijmi në përfundimin më në fund se, Sumerët ishin fëmijët e Evropës së vjetër, ku të dy kulturat qartë njihnin njëri-tjetrin. Në të vërtetë, në vitet e fundit, objekte të vjetra evropiane janë zbuluar edhe në jug të Francës, duke sugjeruar se qytetërimi i Evropës së vjetër, jo vetëm që udhëtoi në Lindje, por edhe në Perëndim.

Ndoshta ne duhet të njohim edhe qytetrimin meglitik Por jo, me sa duket, ende nuk kemi marrur guximin për ta rrotulluar këtë guri !

Hapja e  Bosforit, kataklizmi që  ndryshoj këtë  pjesë  të  Europes
foto e Dardan Leka






 
 foto e Dardan Leka

foto e Dardan Leka
foto e Dardan Leka



foto e Dardan Leka


foto e Dardan Leka
foto e Dardan Leka

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire